پاتوق هر صنف در تهران قدیم کجا بود؟
تاریخ انتشار: ۶ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۳۶۶۲۵
همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی : در زمان آقامحمدخان، پایتخت ایران از اصفهان به تهران تغییر پیدا کرد و این جابهجایی باعث شد تا قهوهخانهها در تهران رونق گرفته و تعداد آن زیاد شود. «مریم معانی» استاد دانشگاه، باستانشناس و پژوهشگر علوم باستانشناسی میگوید: «پس از وارد شدن چای به ایران و کاشت این گیاه در شمال، کم کم ذائقه مردم تغییر کرد و دم کرده چای در میان آنها رواج یافت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
با به حکومت رسیدن ناصرالدین شاه در همه نقاط مختلف شهر از جمله بازارچهها، خیابانها، مسافرخانهها، مراکز حمل و نقل، ورودی شهرها، دروازهها، قهوهخانه راهاندازی شد و کمکم قهوهخانهها به عنوان یک واحد صنفی فعال جای خود را در بین مردم باز کرد. قهوهخانهها در تهران قدیم علاوه بر مکانی برای نوشیدن چای یا قهوه، خوردن ناهار، کشیدن قلیان یا چپق، محلی برای اجتماعات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز بودند. در اینجا افراد مختلف از هر قشر و صنفی رفت و آمد داشتند.
این افراد ضمن گذراندن اوقات فراغت ، در مورد مسائل مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با یکدیگر تبادل نظر می کردند. در واقع، این اجتماعات و تبادل افکار، اندیشه و عقاید سیاسی و اقتصادی یکی از مهمترین عواملی بود که باعث رونق قهوهخانهها شد. به همین خاطر در اواخر دوره قاجاریه اغلب اصناف در قهوهخانهای پاتوق میکردند و هرکدام از قهوهخانهها مخصوص یک صنف بود. این پاتوقها برای اعضای هر صنف حکم رسانههای امروزی را داشت. در این پاتوقها، اخبار جامعه همان صنف، نرخ دستمزد و اطلاعات فنی برای تازهکاران و احیاناً تغییراتی را که قرار بود رخ بدهد طرح و بررسی میشد.» به گفته معانی در آن دوران تعداد قهوهخانههای سنتی ۴هزار ۳۰۰ تا ۴هزار و۵۰۰ باب بود.
کد خبر 736308 برچسبها هویت شهری همشهری محلهمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: هویت شهری همشهری محله قهوه خانه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۳۶۶۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(عکس) تاج عمارت قاجاری «امینلشکر» فروریخت
خانه امینلشکر در محله عودلاجان تهران واقع شده و بخشی از این عمارت قاجاری در تملک شهرداری منطقه ۱۲ است، که از سال گذشته تا همین اواخر بارها درباره سرعت تخریب آن و تبدیل شدن آن به پاتوق معتادان هشدار داده شده بود. اکنون تصاویر تازهای از این خانه قاجاری منتشر شده که نشان میدهد بخشی از این عمارت ویران شده و تاج آن با تزئینات آجرکاری و گچبری نیز فروریخته است.
به گزارش ایسنا؛ «امینلشکر»، از رجال دربار قاجار، نام کاملش «میرزا قهرمان قمشهای اصفهانی امینلشکر» بود، که در سال ۱۲۹۲ قمری وزیر گمرکات و رئیس خالصجات بود و در آن سالها عمارت آجری وسیع زیبا و بسیار مجللی را در ضلع شرقی میدان توپخانه بنا کرد.
عبدالله مستوفی در صفحه ۱۳۸ جلد اول کتاب شرح زندگانی من درباره این عمارت نوشته است: «او مبلغی به ناصرالدینشاه داد تا اجازه گشودن در به میدان و احداث سردر نمود و با گچبریهای تجملی و بنای زیبای خود بر شکوه میدان افزود، اما وی که بسیار ولخرج بود سرانجام به واسطه همین اعمالش مجبور به فروش آن خانه مجلل شد که مدتها محل استقرار بانک انگلیسی شاهی یا شاهنشاهی بود و پس از آن نیز بانک بازرگانی ایران در آنجا استقرار یافت.»
امینلشکر در سمت وزیر گمرکخانه و رئیس خالصجات مبالغ زیادی برداشت کرد و کم آورد. او در دوم ذیحجه سال ۱۳۰۲ قمری از سمت خود معذول شد. با آنکه ۱۵ هزار تومان بدهیاش را شاه بخشید، اما مجبور شد که خانه و عمارت خود را در میدان توپخانه به شاه واگذار کند.
در روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه صفحه ۴۰۶ آمده است که «خانه امینلشکر را امینالدوله از شاه خرید، ۱۵ هزار تومان که یک جغه الماس ۸۰۰۰ تومانی داد و ۷ هزار تومان نقد.» (تهراننامه ـ داریوش شهبازی)
وحیدرضا شهاب موحد، پژوهشگر و کنشگر بافت تاریخی تهران ـ پیشتر درباره مالکیت کنونی این خانه گفته بود که خانه امینلشکر چند سال پیش توسط شهرداری منطقه ۱۲ تملک شده است، البته نه به صورت کامل؛ سه دانگ آن به نام یک شخص و سه دانگ دیگر به نام شهرداری است.
تاج فروریخته خانه امینلشکر که ویرانی به بخشهای گستردهتری از این عمارت سرایت کرده است
نمای دیگری از ویرانی عمارت قاجاری امینلشکر
شهاب موحد همچنین یک سال پیش از تشکیل پرونده ثبتی این خانه سخن گفته بود که به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم ارسال شده است، ولی تا کنون اقدامی برای ثبت این عمارت فاخر قاجاری انجام نشده و خانه با کمتوجهی در مسیر ویرانی تدریجی قرار گرفته است.
خانه امینلشکر، حوالی سال ۱۴۰۱، درحالی که هنوز تزئینات معماری آن تخریب نشده است
با آنکه فعالان میراث فرهنگی بارها درباره وضعیت خانه امینلشکر و ضرورت مرمت و حفظ و احیاء آن هشدار دادهاند، اما به گفته وحیدرضا شهاب موحد، پژوهشگر و کنشگر بافت تاریخی تهران، به علت آنکه نقل و انتقال مالکیت آن عملیاتی نشده، اقدامات حفاظتی برای ملک نیز انجام نشده است.
تخریب این ملک اکنون با تداوم بارشها شدت بیشتری گرفته و بخشهایی از آن نیز توسط معتادان خراب شده است تا به داخل آن راحت رفت و آمد کنند. خانه تاریخی امینلشکر درحالی به حال خود رها شده و به وضعیت آن توجهی نمیشود، که به مرمت و حفاظت اضطراری نیاز دارد.
نمایی از خانه امینلشکر، سال ۱۳۹۳ درحالی که درها، ستونها و پنجرههای آن هنوز سالم است
عکس: مریم قفقایچی